Hiểu da để giúp làn da thêm khỏe mạnh

Cơ quan nào quan trọng nhất đối với chúng ta, có thể là tim, phổi hoặc thận. Thế nhưng cơ quan có diện tích lớn nhất và chúng ta đều thấy mỗi ngày đó chính là làn da của chúng ta. Khi chúng ta có bất kì một thay đổi nào trên cơ thể thì làn da chính là cơ quan báo hiệu những bất thường đấy.

Không chỉ có vậy, da còn là cơ quan tạo nên vẻ đẹp tổng thể của cơ thể khi mà “nhất dáng, nhì da” trở thành một chuẩn mực cho cái đẹp với chị em phụ nữ. Da còn là cơ quan bảo về chúng ta khỏi những mầm bệnh, góp phần điều tiết nhiệt độ cơ thể, giúp chúng ta có xúc giác. Làn da thực sự trở thành một cơ quan được ví như một “Super Hero” của cơ thể.

Bài viết sau đây chia sẻ những kiến thức về cách làn da hoạt động và bí quyết để thực hiện để có một làn da khỏe mạnh.

Da của chúng ta thật nhiều nhiệm vụ

Da chiếm khoảng 15% trọng lượng cơ thể. Không chỉ đơn thuần là lớp phủ bên ngoài cơ thể, cơ quan đa chức năng này còn đóng vai trò miễn dịch, bao bọc và bảo vệ cấu trúc bên trong, giúp giải phóng mồ hôi điều hòa thân nhiệt, tổng hợp vitamin D, sản xuất melanin và giúp chúng ta cảm nhận được các kích thích xúc giác.

Da là một hệ cơ quan quan trọng và cần thiết, rất phức tạp với nhiều vai trò. Sau đây là cách làn da bảo vệ chúng ta:

Bảo vệ khỏi các xâm nhập

Lớp biểu bì (lớp trên cùng của da) là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các mối đe dọa bên ngoài như vi-rút và vi khuẩn. Nếu da bị tổn thương, mầm bệnh có thể xâm nhập sâu hơn và gây nhiễm trùng. Tuy nhiên, ngay cả lúc đó, da vẫn tiếp tục chiến đấu. Một đánh giá năm 2020 cho thấy các tế bào da phối hợp các tín hiệu miễn dịch để bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây hại.

Hấp thụ các va chạm và xây xước

Bên dưới bề mặt da, lớp hạ bì hoặc mô dưới da (subcutis) chứa lớp mỡ hoạt động như một tấm đệm. Lớp mỡ này giúp bảo vệ nội tạng, xương và cơ khỏi va đập mạnh, chẳng hạn khi ngã hoặc tai nạn da do va chạm xe hay trong quá trình vận động.

Giải phóng mồ hôi

Việc cơ thể chúng ta ra mồ hôi giúp làm mát cơ thể và ngăn sự quá nhiệt trong khi nhiệt độ môi trường tăng cao hay khi vận động mạnh. Hai loại tuyến mồ hôi kết hợp hoạt động:

Tuyến eccrine mở trực tiếp lên bề mặt da và có mặt ở hầu hết cơ thể.
Tuyến apocrine mở vào nang lông và tập trung ở da đầu, nách, vùng bẹn.

Mặc dù một số nghiên cứu (các nghiên cứu năm 2016 và 2011, Trusted Source) gợi ý mồ hôi có thể giúp loại bỏ kim loại nặng hoặc BPA, nhưng các nghiên cứu kiểm soát tốt hơn (đánh giá năm 2019, Trusted Source) vẫn cần thiết để xác nhận vai trò này.

Tổng hợp Vitamin D

Khi da tiếp xúc với ánh nắng, cơ thể sản sinh vitamin D. Một đánh giá năm 2015 lưu ý rằng vitamin D góp phần hỗ trợ sức khỏe xương, chức năng miễn dịch, bảo vệ da khỏi ung thư và hỗ trợ điều trị bệnh vảy nến.

Chúng ta nên dành thời gian mỗi ngày từ 15 đến 20 phút vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn để phơi nắng (tránh tiếp xúc quá nhiều với tia UVA có hại) để cơ thể có thể tổng hợp đủ lượng Vitamin D mỗi ngày. Chúng ta có biết vùng da mặt, cánh tay và chân là những vùng da hấp thu Vitamin D tốt nhất

Chứa Melanin

Melanin nằm trong biểu bì, quyết định màu da và bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV. Lượng và loại melanin được sản xuất bởi melanocytes quyết định làn da của một người sáng hay tối (Eumelanin sắc tố đen và nâu; Pheomelanin sắc tố đỏ và vàng).

Melanin hoạt động như một loại kem chống nắng tự nhiên bằng cách hấp thụ bức xạ cực tím (UV) có hại từ mặt trời. Nhờ hoạt động của nó giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời, bao gồm cháy nắng, lão hóa sớm và ung thư da. Melanin cũng có đặc tính chống oxy hóa, giúp bảo vệ da khỏi stress oxy hóa do gốc tự do gây ra.

Hỗ trợ xúc giác

Các thụ thể trong da giúp chúng ta cảm nhận nhiệt độ nóng, lạnh, áp lực và đau đớn. Mỗi nhóm thụ thể chuyên biệt xử lý từng loại kích thích khác nhau — từ nhiệt (thermoreceptors) đến đau (nociceptors) và áp lực (mechanoreceptors).

Khi đã hiểu vai trò của làn da chúng ta sẽ thêm yêu quý và trân trọng làn da của chúng ta. Từ đó ý thức bảo vệ làn da mỗi ngày, thế nhưng việc chăm sóc da không chỉ từ bên ngoài mà còn bởi các yếu tố bên trong bao gồm:

Thứ chúng ta ĂN quyết định DA của chúng ta

Thường xuyên bổ sung thực phẩm sau:

Chất chống oxy hóa (rau lá xanh đậm, quả mọng)
Chất béo lành mạnh (cá hồi, quả óc chó, hạt chia)
Probiotic và prebiotic (sữa chua, trái cây, rau củ)

Nhiều nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều ĐƯỜNG liên quan đến mụn, và một nghiên cứu năm 2021 phát hiện thực phẩm chế biến sẵn có liên hệ với viêm da cơ địa.

Nhẹ nhành với làn da

Trong việc chăm sóc hàng ngày chúng ta có thể tham khảo:

Sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da.
Kem dưỡng ẩm dành riêng cho nhu cầu da chúng ta.
Kem chống nắng phổ rộng.

Cách chăm sóc khác

Vận động cơ thể mỗi ngày: Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) cho biết, tập luyện tăng cường lưu thông máu đến mọi cơ quan, bao gồm cả da. Nếu chúng ta dễ nổi mụn, hãy sử dụng sữa rửa mặt chứa axit salicylic hoặc benzoyl peroxide sau khi tập.
Giấc ngủ giúp cơ thể tái tạo: Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), người trưởng thành từ 18 đến 60 tuổi nên ngủ ít nhất 7 giờ mỗi đêm. Chúng ta có cho biết, da tái tạo trong khi ngủ.
Thường xuyên ra ngoài trời: Bác sĩ Goldman cho hay không khí trong nhà thường rất khô, đặc biệt khi bật máy sưởi. Ra ngoài hít thở không khí trong lành có thể giúp da đỡ khô và giảm căng thẳng — vốn có thể gây mụn (nghiên cứu năm 2017, Trusted Source).

Đừng quên các mẹo này

Sắp xếp lại sản phẩm chăm sóc: Kiểm tra hạn sử dụng sản phẩm và áp dụng tinh thần “càng ít càng tốt.” Việc sử dụng một vài sản phẩm đáng tin cậy, nhất quán thường mang lại hiệu quả hơn nhiều so với thử quá nhiều sản phẩm mới.
Điều chỉnh nhiệt độ nước khi tắm: Sử dụng dùng nước ấm (khoảng 35–37,2°C, không quá 40,5°C). Nước quá nóng có thể tẩy sạch các yếu tố dưỡng ẩm tự nhiên trên da.
Thoa kem chống nắng đúng cách: Kem chống nắng phổ rộng, kháng nước và có chỉ số SPF ít nhất 30 là lựa chọn tốt cho chúng ta. AAD khuyên dùng khoảng 30 ml (một ly nhỏ) cho toàn bộ cơ thể người lớn và thoa lại sau 2 giờ hoặc sau khi bơi, đổ mồ hôi.
Mặc trang phục chống nắng: Hãy đội mũ, đeo kính râm và mặc quần áo có chỉ số UPF 50+ để bổ trợ thêm lớp bảo vệ. Dù kem chống nắng tốt đến đâu, chúng ta cũng không thể ngăn chặn 100% tia UV.

Xác định loại da

Các loại da thường gặp gồm da dầu, da khô, da nhạy cảm và da hỗn hợp.

Benzoyl peroxide có thể phù hợp với da dầu hoặc dễ nổi mụn.
Sản phẩm không hương liệu thường tốt cho da nhạy cảm.

Bổ sung Vitamin D

Nếu chúng ta thiếu vitamin D, xét nghiệm máu sẽ giúp xác định nồng độ. Một đánh giá năm 2015 gợi ý rằng bổ sung vitamin D có thể giúp duy trì mức độ phù hợp trong cơ thể, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm để hiểu rõ tác động lên da.

Giảm hoặc bỏ thói quen hút thuốc

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy da của người hút thuốc kém đàn hồi và có nhiều nếp gấp hơn. Hút thuốc cũng liên quan đến một số bệnh ung thư da và các vấn đề như bệnh vẩy nến, rụng tóc.

Kiểm soát sự căng thẳng

Căng thẳng có thể kích hoạt tình trạng viêm, gây mụn, chàm bùng phát hoặc lão hóa sớm. Chúng ta có thể thử các phương pháp yoga, thiền, thở sâu, đi bộ và nghe nhạc. Nếu chúng ta cảm thấy khó kiểm soát căng thẳng, hãy cân nhắc tìm gặp chuyên gia tâm lý.

Da của chúng ta hoạt động như một “Super Hero” — bảo vệ cơ thể khỏi mầm bệnh, đệm cho các cơ quan nội tạng và điều hòa nhiệt độ. Chúng ta có thể “giúp đỡ” bằng cách chăm sóc da từ bên trong qua chế độ dinh dưỡng lành mạnh, quy trình dưỡng da đơn giản, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng. Bằng những cách này, chúng ta sẽ giúp cơ quan lớn nhất của mình luôn vững vàng trong nhiệm vụ bảo vệ cơ thể mỗi ngày.